Μύρινα, η πρωτεύουσα της Λήμνου

Φθάνοντας με το καράβι στη Λήμνο θα αντικρίσετε τη Μύρινα με το πανέμορφο ενετικό κάστρο, το μικρό γραφικό λιμάνι με τις ταβερνούλες γύρω γύρω, την παραλία του τούρκικου γιαλού και το μικρό κάτασπρο ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου, το οποίο βρίσκεται στην κορυφή του λόφου πάνω από το λιμάνι. Η Μύρινα πρόκειται για μία μικρή κωμόπολη με πληθυσμό 5.107 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2011, αποτελώντας την πρωτεύουσα της Λήμνου. Το όνομα Μύρινα προήλθε από την  Μύρινα, η οποία ήταν κόρη του βασιλιά της Ιωλκού, Κρηθέα, και της γυναίκας του πρώτου βασιλιά του νησιού, Θόαντα.

Κορνός Λήμνου

Το χωριό Κορνός βρίσκεται 8 χλμ βορειοανατολικά της Μύρινας, κτισμένο αμφιθεατρικά στις νότιες πλαγιές του λόφου Σκούρκα και απέχει από τη θάλασσα γύρω στα 3 χλμ. Στα οθωμανικά χρόνια ήταν μεγάλο χωριό και αποτελούσε δήμο. Ο ενοριακός ναός του χωριού είναι ο ιερός ναός της Κοίμησης Θεοτόκου, ο οποίος κτίστηκε το 1892 και είναι ρυθμού βασιλικής. Το όνομα του χωριού προήλθε από μία βρύση κρήνη που υπάρχει στην πλατεία του χωριού. Αρχικά λεγόταν Κρουνός και μετά από αναγραμματισμό έγινε Κορνός.

Ατσική Λήμνου

Το χωριό Ατσική βρίσκεται στην κεντρική πεδιάδα της Λήμνου και απέχει 22 χλμ από τη Μύρινα. Είναι ένα από πιο αρχαία χωριά του νησιού,που πρωτοαναφέρεται το 1284 σε έγγραφα της Μεγίστης Λαύρας. 

Εντύπωση προκαλεί ο ναός του Αγίου Γεωργίου με το μεγάλο πέτρινο καμπαναριό. Το όνομα του χωριού προέρχεται από τα αρχαία χρόνια. Όταν εγκαταστάθηκαν από την Αθήνα οι κληρούχοι, του έδωσαν το όνομα Αττική είτε σε ανάμνηση της πατρίδας τους, είτε επειδή στον εύφορο κάμπο της φύτεψαν αττικές (ελαιόδεντρα ή συκιές). Αργότερα με τον τσιτακισμό (ιδιωματισμό της γλώσσας σύμφωνα με τον οποίο το τ προφέρεται σαν τσ) που επικρατούσε στο νησί, το όνομα έγινε Ατσική.

Από το χωριό κατάγονται πολλοί σημαντικοί άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, όπως ο διάσημος βυζαντινολόγος Peter Charanis και ο σημαντικός ιστορικός της Λήμνου, Τάσος Καψιδέλης.

Σήμερα το χωριό είναι ένα από τα πιο ζωντανά στη Λήμνο, διαθέτει εξατάξιο δημοτικό σχολείο στο οποίο φοιτούν όλα τα παιδιά από τα γύρω χωριά καθώς διάφορα μπαράκια και νυχτερινά μαγαζιά. Επίσης κοντά στο χωριό βρίσκεται και η παραλία του Αγιαρμόλα, γνωστή από την εκδήλωση που γίνεται κάθε χρόνο την παραμονή του πανηγυριού του μικρού ναού του Αγίου Ερμολάου, με διάφορες αθλητικές δοκιμασίες και την χοροεσπερίδα που διοργανώνεται το βράδυ.  

Νέο Πεδινό Λήμνου

Το χωριό βρίσκεται δίπλα στην Νέα Κούταλη, 18,5 χλμ από την Μύρινα και 1500 μέτρα περίπου από το Παλαιό Πεδινό. Το χωριό ξεκίνησε να χτίζεται στις αρχές της δεκαετίας του '70 και το χτίσιμό του ολοκληρώθηκε γύρω στα 1976. Κτίστηκε με εράνους και με εισφορά από το μισθό όλων των δημοσίων υπαλλήλων της χώρας. Το χωριό είναι καταπράσινο με μεγάλες δενδροστοιχίες, με καλή ρυμοτομία και μια όμορφη πλατεία γύρω από τον κεντρικό ναό των Αγίων Πάντων.

Πεσπέραγον ή Παλαιό Πεδινό

Το Πεσπέραγον (παλαιότερη ονομασία του χωριού) ή Παλαιό Πεδινό είναι ένας από τους πολύ παλιούς οικισμούς στο νησί. Ο ναός του χωριού, του Αγ. Ιωάννου Προδρόμου, εορτάζει στις 24 Ιουνίου Έπαψε να κατοικείται από το 1968, όταν χτυπήθηκε από δυνατό σεισμό που το κατέστρεψε. Έτσι ξανακτίστηκε νέος οικισμός δίπλα στο προσφυγικό χωριό Νέα Κούταλη και ονομάστηκε Νέο Πεδινό για να ξεχωρίζει από το παλαιό χωριό. Το όνομα Πεδινό προήλθε από το γεγονός ότι το χωριό βρίσκεται σε πεδιάδα και άλλαξε από Πεσπέραγον σε Πεδινό το 1956, καθώς εκείνη την εποχή θεωρήθηκε τουρκογενές όνομα, κάτι που δεν ισχύει σήμερα.

Σήμερα οι ιδιοκτήτες των σπιτιών του Παλιού Πεδινού έχουν αρχίσει να αναστηλώνουν τα γκρεμισμένα σπίτια, οπότε τώρα το χωριό έχει αρχίσει να ξαναζωντανεύει.

Κοντιάς Λήμνου

Το χωριό είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά στη Λήμνο και βρίσκεται σε απόσταση 24 χλμ από την πόλη της Μύρινας. Προμεσαιωνικός οικισμός, χτισμένος ανάμεσα σε τρεις δεντροφυτεμένους λόφους με πεύκα και κυπαρίσσια. Ο επισκέπτης θα περπατήσει μέσα από πλακόστρωτα δρομάκια και θα ξεχωρίσει σε καίρια σημεία του χωριού πολλά εντυπωσιακά οικοδομήματα, κατάλοιπα μίας εποχής ευμάρειας.

Εκτός από τα υπέροχα αρχοντικά, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι τρεις εκκλησίες του χωριού. Ο Άγιος Δημήτριος που κτίστηκε το 1867 και βρίσκεται στη θέση του Παλαιού μοναστηριού, μετόχι της Αγίας Λαύρας του Άθωνα.Ο Χριστός, μεταγενέστερη εκκλησία χτισμένη την περίοδο του 1950 και ο μικρός ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, χτισμένος την περίοδο των πειρατών (16ος αιώνας). Αυτό άλλωστε μαρτυρεί  η φρουριακή του μορφή με τις σωζόμενες πολεμίστρες. Ο ναός λειτουργεί σήμερα ως μουσείο με παλιές βυζαντινές εικόνες.

Στο βάθος φαίνονται οι παραδοσιακοί μύλοι της Λήμνου

Χαρακτηριστικό του Κοντιά οι παλιοί πέτρινοι ανεμόμυλοι που δεσπόζουν στη μία είσοδο του χωριού, όπως και η δροσιά που δίνουν τα μεγάλα πλατάνια στην άλλη είσοδο του. Κοντά στο χωριό βρίσκονται οι παραλίες Διαπόρι και Εβγάτης. Το όνομα του χωριού προήλθε σύμφωνα με την παράδοση από δύο μεγάλους μεγαλοκτηματίες. Ο ένας λεγόταν Κονδέας και ο άλλος Χανδρέας. Ο πρώτος έδωσε το όνομα στην περιοχή και ο δεύτερος το χείμαρρο που βρίσκεται κοντά στην περιοχή.

Αγκαριώνες Λήμνου

Το χωριό βρίσκεται δύο χιλιόμετρα περίπου από τον κεντρικό δρόμο, πάνω σε ένα λόφο, από όπου φαίνονται όλα τα γύρω χωριά και ο κόλπος του Μούδρου και απέχει 20 χλμ από την Μύρινα. Το όνομα του χωριού παλιά ήταν Καρυώνες (από τις πολλές καρυδιές που είχε στο παρελθόν), αλλά και τις πολλές αγγαρείες που επέβαλαν οι Τούρκοι στους κατοίκους του χωριού στο παρελθόν. 

Κάσπακας Λήμνου

Ένα από αρχαιότερα χωριά στη Λήμνο, το οποίο απέχει 5,5 χλμ από την Μύρινα και διαθέτει μακραίωνη ιστορία, που φτάνει ως τα όψιμα Βυζαντινά  χρόνια. Κτίστηκε αμφιθεατρικά από τον Βυζαντινό ναύαρχο Κάσπακα στις βόρειες πλαγιές του λόφου Άγιος Αθανάσιος.  Θα το συναντήσει κανείς ακολουθώντας από τη Μύρινα ένα δρόμο προς τα βόρεια του νησιού. Από τον Κάσπακα περνάει κανείς για να μεταβεί στην όμορφη παραλία του Άη Γιάννη και την ερημική παραλία του Καρβουνόλακα. 

Καλλιόπη Λήμνου

Η Καλλιόπη βρίσκεται λίγες εκατοντάδες μέτρα νοτιοανατολικά από το χωριό Κοντοπούλι ανάμεσα στην παραλία του Κέρους και τις λίμνες Αλυκή και Χορταρόλιμνη και απέχει 34,5 χλμ από την Μύρινα. Χρονολογείται από το 1200 και το όνομα του χωριού προήλθε από την πρώτη γυναίκα κάτοικο το, Καλλιόπη ή Καλλή, η οποία είχε αγρόκτημα στην περιοχή. Αυτή διώχτηκε από την Ηφαιστεία τον δωδέκατο ή τον δέκατο τρίτο αιώνα, λόγω της απρεπούς διαγωγής της. Στο χωριό σώζεται ο μαρμάρινος τάφος της που φέρει τη φράση <<Ενθάδε κείται η δούλη του Θεού Καλλή>>. Στο χωριό ξεχωρίζει ο ναός του Αγίου Γεωργίου με το πέτρινο καμπαναριό και γνωστές είναι οι ιπποδρομίες που γίνονται προς τιμήν του στο πανηγύρι του. 

Θάνος Λήμνου

Το χωριό κτίστηκε στους πρόποδες του λόφου Κάκκαβος. Το όνομα του χωριού προήλθε από τον Αθανάσιο, πλούσιο κτηματία, που καταγόταν από τα Θανά (χωριό της Πελοποννήσου). Στο χωριό δεσπόζει ο ναός της Αγία Παρασκευής, ο οποίος έχει τη μορφή τρίκλιτης βασιλικής με εντυπωσιακό τέμπλο, το οποίο έχει αγιογραφηθεί από το Γργηγόριο Παπάμαλη. Κοντά στο χωριό βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας της Κακαβιώτισσας, όπου αξίζει να επισκεφθεί κανείς. Επίσης κοντά στο χωριό βρίσκεται και η ομώνυμη παραλία του Θανους, η οποία αποτελεί μία από τις πιο δημοφιλείς επιλογές μιας και διαθέτει τα πιο ζωντανά μπαράκια και καταπληκτική θάλασσα.

Σκανδάλη Λήμνου

Το χωριό Σκανδάλη βρίσκεται νότια του χωριού Φυσίνη, 44 χλμ από την Μύρινα. Είναι ένα μικρό με λιγοστούς κατοίκους και αναφέρεται για πρώτη φορά ως ένας από τους 25 οικισμούς της Λήμνου που αποτελούσαν πατριαρχική εξαρχία το 1321. Ο ενοριακός ναός του χωριού είναι ο ναός του Αγίου Νικολάου, ο οποίος χτίστηκε το 1880. Η ονομασία του χωριού προήλθε το όνομα του ηγούμενου γειτονικού μοναστηριού, που λεγόταν Σκανδάλιος και ο οποίος σύμφωνα με την παράδοση έκτισε το χωριό. Μια άλλη εκδοχή αναφέρει ότι το χωριό βρισκόταν στη θέση Δρυ στα βορειοδυτικά του σημερινού και σε απόσταση 1000 μέτρων. Κάποτε στο χωριό εγκαταστάθηκε κάποιος ξενομερίτης, ο οποίος κατάφερε με απάτες και ραδιουργίες να ηγεμονεύσει και να γίνει προύχοντας. Για αυτό και οι χωριανού τον ονόμασαν Σκανδάλη. Γύρω από τα κτήματα του, που βρισκόντουσαν στη σημερινή θέση του χωριού, δημιουργήθηκε οικισμός, που ονομάστηκε Σκανδάλη. 

Πορτιανού Λήμνου

Το Πορτιανού βρίσκεται στο δρόμο ανάμεσα στα χωριά Αγκαρυώνες και Τσιμάνδρια, 21 χλμ από την πόλη της Μύρινας. Το χωριό έχει πλούσια ιστορική, καλλιτεχνική και λαογραφική παράδοση. Το όνομα του χωριού προήλθε από το γεγονός ότι βρίσκεται ανάμεσα σε δύο λιμάνια του Μούδρου και του Κοντιά, δηλαδή από τη λέξη Πόρτο, που σημαίνει ακτή κατάλληλη για την προσέγγιση πλοίων. Το χωριό πρωτοαναφέρεται το 1785. Στο Πορτιανού βρίσκεται και λειτουργεί το Λαογραφικό μουσείο Λήμνου. Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, εμπνευστής της εκστρατείας της Καλλιπόλης οργάνωσε το στρατηγείο του στο Πορτιανού. Η πολυθρόνα του εκτίθεται στο Λαογραφικό μουσείο. Πολλοί πεσόντες της εκστρατείας θάφτηκαν στο συμμαχικό νεκροταφείο που υπάρχει στο χωριό. 

Λιβαδοχώρι Λήμνου

Το χωριό Λιβαδοχώρι βρίσκεται δίπλα στον δρόμο της επαρχιακής οδού Μύρινας-Αεροδρομίου στο κέντρο του νησιού, απέχοντας 15,5 χλμ από την Μύρινα. Το χωριό ήταν γνωστό από το 1355. Κατά το 14ο και 15ο αιώνα, γνωστό ήταν το μοναστήρι του Αγίου Παύλου που αποτελούσε την έδρα του Μητροπολίτη. Το όνομα του χωριού προήλθε από τη μεγάλη πεδιάδα (λιβάδι) η οποία το περιβάλλει. Το αρχικό όνομα ήταν Κεφαλοχώρι, γιατί ήταν από τα μεγαλύτερα χωριά στη Λήμνο και ήταν χτισμένο δυτικότερα ανάμεσα στα εξωκκλήσια Άγιος Ιωάννης και Άγιος Βασίλειος. Κάποια επιδημία χολέρας, όμως ανάγκασε τους κατοίκους του να μετακινηθούν στη θέση που είναι σήμερα. Στο χωριό σήμερα βρίσκεται ένα από τα τρία γυμνάσια που λειτουργούν στη Λήμνο, με πολλούς μαθητές από τα γύρω χωριά. 

Λύχνα Λήμνου

Το χωριό Λύχνα βρίσκεται σε ένα χαμηλό βραχώδη λόφο στο δρόμο αεροδρόμιο- Μούδρο μετά την Ανεμόεσσα κοντά στα χωριά Βάρος και Ρεπανίδι και απέχει 23,5 χλμ από την πόλη της Μύρινας. Το όνομα του χωριού προήλθε από τους λύχνους των σπιτιών (παλαιότερα τα σπίτια φωτίζονταν με λυχνάρια), τους οποίους έβλεπαν οι ναυτικοί ερχόμενοι από τον κόλπο του Μούδρου. Στο χωριό δεσπόζει ο ναός του Αγίου Δημητρίου και ένας αναστυλωμένος μύλος πάνω στον λόφο, ο οποίος κτίστηκε με έξοδα των κατοίκων του χωριού.

Καλλιθέα Λήμνου

Το χωριό Καλλιθέα Λήμνου βρίσκεται κοντά στα χωριά Νέα Κούταλη και Λιβαδοχώρι και απέχει 17 χλμ από την Μύρινα. Πρωτοκτίστηκε στην ακτή του Κόλπου. Λειτούργησε για πρώτη φορά Δημοτικό σχολείο το 1868. Ιδιαίτερης αξίας είναι η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και τα πολλά γραφικά εξωκκλήσια της περιοχής. Στην Καλλιθέα λειτούργησε κάποτε και η Παλαιολογική Σχολή και σήμερα λειτουργεί Σχολείο Ειδικής Αγωγής. Το χωριό παλιά ονομαζόταν Σαρπί, εξού και η παραλία Σαρπιόσκαλα, που βρίσκεται κοντά στο χωριό.

Τσιμάνδρια Λήμνου

Τα Τσιμανδρια Λήμνου είναι το χωριό των κεχαγιάδων (παραδοσιακών Λήμνιων βοσκών). Το χωριό πήρε το όνομα του από τις μάνδρες του αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή που υπήρχαν στην περιοχή (Τσιμισκή Μανδριά) ή από την φράση στις μάνδρες. Σήμερα τα Τσιμάνδρια είναι ένα χωριό με πλούσια κτηνοτροφία, που το καλοκαίρι το επισκέπτονται πολλοί ξένοι για να απολαύσουν τις νοστιμιές από ντόπια φρέσκα κρεατικά και άλλα τοπικά προιόντα και να διασκεδάσουν με τους παραδοσιακούς χορούς όπως το πάτημα, χορεύοντας με τους κεχαγιάδες της Λήμνου. Το χωριό απέχει 22,5 χλμ από την πόλη της Μύρινας.

Σαρδές Λήμνου

Το χωριό Σαρδες είναι χτισμένο πάνω σε οροπέδιο με υψόμετρο άνω των διακοσίων μέτρων, κάτι που το καθιστά το ορεινότερο χωριό της Λήμνου. Αποτελούν παραδοσιακό οικισμό, με οικίες και κτίρια δείγματα λαικής αρχιτεκτονικής. Στην άκρη του οικισμού ο ναός του Αγίου Δημητρίου με εντυπωσιακή πρόσοψη. Το όνομα του χωριού προήλθε από τη λέξη Άρδεις, που σημαίνει αραιοκατοικημένο. Αργότερα ονομάστηκε Σάρδες και σήμερα Σαρδές.

Μούδρος

Στα ανατολικά παράλια του ομώνυμου κόλπου, που αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια της χώρας, ο Μούδρος αποτελεί το εμπορικό κέντρο της ανατολικής Λήμνου, απέχοντας 30 χλμ από την πόλη της Μύρινας. Στο χωριό δεσπόζει ο ναός της Ευαγγελίστριας, ενώ αξιόλογη είναι και η βυζαντινή εκκλησία των Ταξιαρχών. Στα νότια υπάρχουν μία σειρά από παραλίες, με καλύτερη ίσως το Φαναράκι και τη Χαβούλη. Το όνομα του χωριού προήλθε από ένα μύδρο (γρανιτένιο βράχο από στερεοποιημένη λάβα) που υπήρχε κοντά στο λιμάνι, όπου έδεναν τα καράβια τους οι ναυτικοί. Στο Μούδρο υπήρχε κάστρο που βρισκόταν το προσκήνιο της λημνιακής ιστορίας για αρκετούς αιώνες. Καταστράφηκε από τους βενετούς το 1656.

Στο Μούδρο υπήρχε παλαιότερα και μοναστήρι που καταστράφηκε επί τουρκοκρατίας όταν οι Τούρκοι το έκαψαν μαζί με επτά καλόγερους επειδή βρήκαν σε ένα πηγάδι τους νεκρούς κάποιους Τούρκους αξιωματικούς. Λένε μάλιστα ότι σώθηκαν μόνο δύο καλόγεροι, οι οποίοι κατέφυγαν στο Άγιο Όρος και κατήγγειλαν στον ηγούμενο της Μονής Κουλτουμουσίου ότι οι περίοικοι του μετοχίου τους είχαν σκοτώσει τους Τούρκους, με σκοπό να διαβάλουν τους μοναχούς, να διαλυθεί η μονή και να αποκτήσουν τα κτήματα της. Τότε ο ηγούμενος υπέβαλε το χωριό σε επιτίμιο (κατάρα), το οποίο δεν είναι γνωστό αν έχει μέχρι τώρα. Το 1912-13, το λιμάνι του Μούδρου αποτέλεσε το αγκυροβόλιο του ελληνικού στόλου, ενώ κατά τον Α παγκόσμιο πόλεμο, φιλοξένησε και τα συμμαχικά πλοία. Το φροντισμένο νεκροταφείο στο δρόμο προς Ρουσσοπούλι μένει να θυμίζει την άτυχη εκστρατεία των Συμμάχων στην Καλλίπολη το 1915.

Ρεπανίδι Λήμνου

Το χωριό Ρεπανιδι βρίσκεται δυτικά του Κοντοπουλίου και κοντά στον Κότσινα και απέχει περίπου 30 χλμ από την Μύρινα. Αναφέρεται από το 1285 σε μοναστηριακά έγγραφα. Ο ενοριακός ναός του χωριού είναι ο ναός του Αγίου Γεωργίου. Το όνομα του χωριού προήλθε από την λέξη Ερπανίδιο, που του δόθηκε επειδή άλλαξε θέση από την αρχική του κτίση για διάφορους ιστορικούς λόγους. Η λέξη Ερπανίδιο προέρχεται από τη λέξη έρπω, που σημαίνει μετακινούμαι. Σύμφωνα όμως με τη δεύτερη εκδοχή, το όνομα του χωριού προήλθε από τος βελανιδιές (δρυς) που αφθονούν στην περιοχή αυτή. Από τα αρχαία μέχρι και τα μεσαιωνικά χρόνια γινόταν εκμετάλλευση των βελανιδιών από τους κατοίκους της περιοχής. Αυτά χρησιμοποιούνταν για την επεξεργασία των δερμάτων (βυρσοδεψία). Σήμερα στο χωριό λειτουργούν ένα ξενοδοχείο και μερικά ενοικιαζόμενα δωμάτια και δραστηριοποιείται και πολιτιστικός σύλλογος με διάφορες δράσεις. Από το Ρεπανίδι κατάγεται ο συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας Κώστας Ζαφειρίου.

Νέα Κούταλη Λήμνου

Το χωριό της Νεας Κουταλης βρίσκεται 18 χλμ από την πόλη της Μύρινας και είναι χτισμένο από τους πρόσφυγες της Κούταλης της Μικράς Ασίας, με μεγάλα ωραία σπίτια, καλή ρυμοτομία και όμορφο πευκοδάσος. Βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα, αλλά η ακτή του δεν είναι κατάλληλη για κολύμπι. Η Κούταλη της Μικράς Ασίας είναι γενέτειρα του Παναγή του Κουταλιανού. Η Νέα Κούταλη έχει πλούσια παράδοση στη σπογγαλιεία που αποτελεί ακόμη και σήμερα μία βασική πλουτοπαραγωγική πηγή. Στο χωριό βρίσκεται το Μουσείο ναυτικής παράδοσης και σπογγαλιείας και ο ναός της Αγίας Μαρίνας.