Παναγιώτης Χαρανής, ένας σημαντικός βυζαντινολόγος από τη Λήμνο

  Ο Παναγιώτης Χαρανής ή  Peter Charanis γεννήθηκε το 1905 στο χωριό Ατσική της Λήμνου. Το 1920 μετανάστευσε στις Η.Π.Α. μαζί με την οικογένεια του. Στις Η.Π.Α. ολοκλήρωσε τη φοίτηση του στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και στη συνέχεια φοίτησε  στο Πανεπιστήμιο Rutgers την περίοδο 1927-31. Κατά τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Πανεπιστήμιο Madison Wisconsin γνωρίστηκε με τον Ρώσο βυζαντινολόγο Αλεξάντερ Βασίλιεφ, ο οποίος και τον ενθάρρυνε να ασχοληθεί με την βυζαντινή ιστορία, η οποία τότε στην Αμερική ήταν εντελώς άγνωστη και δεν διδάσκονταν σε κανένα πανεπιστήμιο.

Muhammad al - Niyazi Misri, ένας μυστικιστής μουσουλμάνος ποιητής στη Λήμνο

Μελετώντας το ιστορικό παρελθόν της Λήμνου κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ανακαλύπτουμε μία άγνωστη προσωπικότητα σε πολλούς από εμάς μέχρι πρόσφατα, που με τη ζωή και το έργο του επηρέασε και συνεχίζει να επηρεάζει τη ζωή εκατομμυρίων μουσουλμάνων σε όλον τον κόσμο. Πρόκειται για τον Muhammad al - Niyazi Misri, ο οποίος γεννήθηκε στη Μαλάτεια της σημερινής ανατολικής Τουρκίας γύρω στο 1618, από γονείς πολύ πιστούς στο ισλάμ. Ο Niyazi Misri πραγματοποίησε πολυάριθμα ταξίδια σε διάφορους τεκέδες (μουσουλμανικά μοναστήρια) τής τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και έχοντας φοιτήσει στα ιεροδιδασκαλεία αυτών, επέστρεψε στην πατρίδα του και έγινε μαθητής του σούφι ποιητή Ummi Σινάν. Περίπου στα μέσα του 17ου αιώνα ο Niyazi Misri έγινε ο πνευματικός καθοδηγητής στον τεκέ της Κωνσταντινούπολης, ενώ ίδρυσε και έναν ακόμα τεκέ στην Προύσα.


Εξαιτίας όμως των ανορθόδοξων πρακτικών της φιλοσοφίας των σούφι καθώς και της αρνητικής κριτικής κατά του Οθωμανικού Θρόνου, ο Σουλτάνος τον καταδίκασε και τον εξόρισε πολλές φορές σε διάφορες περιοχές, μεταξύ αυτών στη Ρόδο και στη Λήμνο. Αξίζει να σημειωθεί ότι λόγω της επιρροής της φιλοσοφίας και του έργου του γενικά,

Δημήτριος Γληνός στη Λήμνο

Μία ακόμη εξέχουσα προσωπικότητα, που άφησε το στίγμα της στο νησί της Λήμνου ήταν ο Δημήτριος Γληνός. Εκπαιδευτικός στο επάγγελμα και αργότερα συγγραφέας και πολιτικός έμελλε να αφήσει το στίγμα του και στη Λήμνο. Γεννήθηκε στις 22 Αυγούστου 1882 στη Σμύρνη. Αποφοίτησε από την Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης, την Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και αργότερα σπούδασε στην Ιένα και τη Λειψία της Γερμανίας παρακολουθώντας μαθήματα φιλοσοφίας, παιδαγωγικής και πειραματικής ψυχολογίας.

Ο Δημήτριος Γληνός ήταν υπέρ της γλωσσοεκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και προς τούτο είχε συμμετάσχει στην Εκπαιδευτική Επιτροπή, που συγκρότησε ο Ε. Βενιζέλος για την εξέταση του θέματος της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και υποβολή προτάσεων.

Γιάννης Ρίτσος στη Λήμνο

Ο Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε το 1909 στη Μονεμβασιά της Λακωνίας. Γόνος αρχοντικής οικογένειας, από τα πρώτα παιδικά του χρόνια δεν αποκόμισε παρά οδυνηρές εμπειρίες από τη ζωή. Όλες αυτές οι εμπειρίες θα ευαισθητοποιήσουν τον ψυχικό του κόσμο και θα ζητήσει καταφύγιο και λύτρωσι στην ποίηση. Τα ποιήματα του παρά την δραματική τους χροιά, εκφράζουν μία αισιοδοξία για τον άνθρωπο, τα ιδανικά της Ρωμιοσύνης και της προκοπής.

Στα χρόνια 1948-1949 ο Γιάννης Ρίτσος εξορίστηκε στο Κοντοπούλι, αφού πρώτα είχε περάσει από τον Άη Στράτη. Οι ελάχιστοι που τον θυμούνται, αναφέρουν για αυτόν ότι ήταν ένας ονειροπόλος που καθόταν μόνος του και θαύμαζε την φύση. Εκτός από τα ποιήματα που έγραφε, ζωγράφιζε επίσης. Μεγάλη φαντασία και πολλά χρώματα έβλεπε κανείς στους πίνακες ζωγραφικής του. Ο ταχυδρόμος του χωριού θυμάται να συντάσσει και να γράφει τα τηλεγραφήματα των άλλων συντρόφων του με ωραία βυζαντινά γράμματα. Στο Κοντοπούλι έγραψε το έργο Καπνισμένο Τσουκάλι.

Κοσμάς ο Λημνιός

Ο Κοσμάς ο Λημνιός ήταν ιερομόναχος και σπούδασε στην τότε περίφημη σχολή της Πάτμου, όπου είχε για δάσκαλο του τον ιδρυτή της σχολής Μακάριο Καλογερά. Στην Πάτμο για σπουδές τον είχε στείλει ο τότε μητροπολίτης της Λήμνου Ιωαννίκιος. Όταν αποφοίτησε από τη σχολή, ο Κοσμάς δίδαξε για μία πενταετία στη σχολή των Αθηνών, γνωστή ως Φροντιστήριον Ελληνικών Μαθημάτων και για μία άλλη πενταετία στη σχολή της Πάτμου. Το 1753 επέστρεψε στη Λήμνο και δίδαξε εκεί μέχρι τον θάνατο του.

Ο Άγιος Νεομάρτυρας Αθανάσιος ο Λημνιός

Ο Νεομάρτυρας Αθανάσιος ο Λημνιός γεννήθηκε στο χωριό Ρεπανίδι της Λήμνου. Εκεί μεγάλωσε και έμαθε τα πρώτα του γράμματα. Στη συνέχεια αποφάσισε να πάει στο Άγιο Όρος για να γίνει μοναχός. Εκεί όμως μετά το ξέσπασμα της επανάστασης, σκλαβώθηκε μαζί με αρκετούς άλλους που βρίσκονταν στα μοναστήρια από τους Τούρκους και πουλήθηκε σε έναν Αγαρηνό άρχοντα της Αιγύπτου, ο οποίος τον υποχρέωσε να αλλαξοπιστήσει και να παντρευτεί μία αιχμάλωτη χριστιανή.

Ο Αθανάσιος τελικά αλλαξόπιστησε, οι Τούρκοι του απένειμαν τον τίτλο του Αγά και έτσι ο Αθανάσιος απέκτησε μεγάλη περιουσία και δύναμη. Όμως μετά από καιρό άρχισε να βλέπει στα όνειρα του τον Άγιο Αθανάσιο Αλεξανδρείας και μετάνιωσε για την αλλαγή της πίστης του. Οπότε αφού το συζήτησε με τη σύζυγο του αποφάσισε να επιστρέψει στο Άγιο Όρος, αφήνοντάς της όλη του την περιουσία. Ο Αθανάσιος ασκήτεψε στο Άγιο Όρος αρκετό χρονικό διάστημα ζητώντας συγχώρεση για την αλλαγή της πίστης του και αφού έλαβε το Άγιο Μύρο, έγινε δεκτός στην Ορθόδοξη εκκλησία.

Γύρω στο 1843 ο Αθανάσιος επέστρεψε στη Λήμνο, όπου πρόσφερε μεγάλο πνευματικό έργο. Ο Νεομάρτυρας όμως επειδή άλλαξε την πίστη του από μουσουλμάνος σε χριστιανό, μπήκε στο μάτι των Τούρκων οι οποίοι θεωρούσαν μεγάλο αμάρτυμα το γεγονός αυτό και έτσι προσπαθούσαν με διάφορες αφορμές να τον κατηγορήσουν και να τον καταδικάσουν.

Οπότε το 1846 τον συνέλαβαν και τον ταξίδεψαν με πλοίο με προορισμό την Κωνσταντινούπολη για να τον οδηγήσουν στον Σουλτάνο για να τον δικάσει. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού όμως τον θανάτωσαν, πετώντας τον στην θάλασσα αλυσοδεμένο με αποτέλεσμα να πνιγεί.

Η μνήμη του Νεομάρτυρα Αθανάσιου τιμάται την τέταρτη Κυριακή μετά την Πεντηκοστή.

Η Μαρούλα, η κόρη της Λήμνου

 Στον περίβολο του ιερού ναού της Ζωοδόχου Πηγής στον Κότσινα της Λήμνου δεσπόζει καμαρωτά και αγέροχα το μπρούτζινο άγαλμα της θρυλικής Μαρούλας, την οποία πολλοί ιστορικοί την ταυτίζουν με την Ιωάννα της Λωραίνης ή Ζαν ντ'Αρκ. Το άγαλμα αυτό είναι δημιούργημα του Ιπποκράτη Σαβούρα και χρηματοδοτήθηκε από το Διδασκαλικό Σύλλογο Λήμνου την περίοδο του 1969.
  Η Μαρούλα ήταν κόρη του Ισίδωρου Κομνηνού, ο οποίος προστάτευε την περιοχή του Κότσινα το 15ο αιώνα. Στην γιορτή Κωνσταντίνου και Ελένης ο Σουλειμάν εξαπέλυσε επίθεση στο νησί και έτσι Έλληνες και Βενετοί αμύνονταν στο φρούριο την τουρκική επίθεση. Σε μία στιγμή η άμυνα των Ελλήνων και των Βενετών άρχισε να υποχωρεί και ο πατέρας της Μαρούλας λαβώθηκε και όλοι οι αξιωματικοί και οι φρουροί σκόρπισαν. Τότε εμφανίστηκε η Μαρούλα, η οποία σήκωσε ψηλά το αιματοβαμμένο ξίφος του πατέρα της, που λίγο πριν είχε ξεψυχήσει στα χέρια της και όρμησε